Stan prawny: 1 kwietnia 2016 r. Komentarz zawiera zmiany wchodzące w życie 1.7.2016 oraz 8.9.2016 r.

Komentarz zawiera omówienie przepisów Kodeksu cywilnego, Kodeksu postępowania cywilnego, Kodeksu spółek handlowych oraz ustawy o Krajowym Rejestrze Sadowym, które tworzą problematykę informatyzacji postępowania cywilnego. Wyżej wymienione przepisy zostały zmienione:

• ustawą z 9.1.2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 26, poz. 156 ze zm.), która dotyczy odciążenia sądów od rozpoznawania spraw drobnych poprzez wprowadzenie elektronicznego postępowania upominawczego jako nowej formy dochodzenia roszczeń pieniężnych przy drobnych sprawach (np. o niezapłacone rachunki za gaz, prąd, telefon, itp.) (ustawa weszła w życie 1.1.2010 r.);
• ustawą z 29.8.2014 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1296), która dotyczy stosowania tzw. protokołu elektronicznego, czyli protokołu sporządzanego za pomocą urządzeń utrwalających dźwięk albo obraz i dźwięk (ustawa weszła w życie 27.10.2014 r.);
• ustawą z 28.11.2014 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 4), która dotyczy wprowadzenia ułatwień w podejmowaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej w formie spółki jawnej, spółki komandytowej i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością poprzez rozszerzenie możliwości zawiązania, zmiany i rozwiązania takich spółek przywykorzystaniu wzorców udostępnionych w systemie teleinformatycznym oraz udogodnienia w zakresie składania wniosków do rejestru i w zakresie uiszczania opłat sądowych od tych wniosków (ustawa weszła w życie 15.1.2015 r.);
• ustawą z 15.1.2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 218), która dotyczy informatyzacji postępowania wieczystoksięgowego, polegającego na wprowadzeniu obowiązku inicjowania tego postępowania drogą elektroniczną (ustawa weszła w życie 1.7.2016 r.);
• ustawą z 10.7.2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1311 ze zm.), która dotyczy zliberalizowania przepisów o formie czynności prawnych i nowego ujęcia dokumentu w postępowaniu cywilnym, zwiększenia dostępu do sądu przez poszerzenie katalogu spraw, które będą rozpoznawane w postępowaniach elektronicznych oraz stworzenia możliwości wnoszenia pism procesowych za pośrednictwem systemu teleinformatycznego i dokonywania doręczeń elektronicznych, także w tradycyjnych postępowaniach cywilnych tzw. duża informatyzacja postępowania cywilnego (ustawa wchodzi w życie 8.9.2016 r.).

Od wielu lat w Polsce następuje informatyzacja postępowań cywilnych. Począwszy od elektronicznego postępowania upominawczego, poprzez elektroniczną rejestrację spółek skończywszy na e-protokole. Rok 2016 r. jest rewolucyjny w tym zakresie. Poza wyżej wymienionymi zmianami w dniu 1.7.2016 r. wchodzi rozporządzenie UE eIDAS (rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 910/2014 z 23.7.2014 w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku wewnętrznym, Dz.Urz. L Nr 257, s. 73), wprowadzające nowe rodzaje podpisów elektronicznych, pieczęć elektroniczną, rejestrowane doręczenie elektroniczne, definicję dokumentu elektronicznego (jako multimedialnego), mające pierwszeństwo przed polskimi przepisami w tym KPC.

Niniejszy komentarz wychodzi naprzeciw potrzebom uczestników obrotu prawnego w Polsce i zawiera nie tylko komentarz najnowszych zmian w prawie dotyczących informatyzacji postępowań sądowych, ale także dokonane na przestrzeni kilku ostatnich lat. Autorami komentarza są twórcy zarówno koncepcji informatyzacji postępowań sądowych, legislacji, jak i osoby uczestniczące we wdrażaniu dotychczasowych systemów informatycznych.

Wprowadzone tymi nowelizacjami zmiany mają rewolucyjny charakter – wprowadzają możliwość wnoszenia pism procesowych drogą elektroniczną i dokonywania doręczeń elektronicznych, umożliwiają przeprowadzenie posiedzenia sądowego przy użyciu urządzeń technicznych na odległość, a także prowadzenie elektronicznych licytacji; statuują obowiązek dokonywania wpisów elektronicznych w księgach wieczystych przez notariuszy, komorników i naczelników urzędów skarbowych. Celem wszystkich zmian, które dążą do zinformatyzowania procedury cywilnej jest przyspieszenie postępowania, rozszerzenie kompetencji referendarzy sądowych i komorników sądowych, uproszczenie niektórych czynności procesowych oraz zmodyfikowanie tych instytucji, które są wykorzystywane przez uczestników postępowań w celu przedłużania postępowań sądowych.

Publikacja przeznaczona jest dla sędziów, prokuratorów, notariuszy, adwokatów, radców prawnych, komorników sądowych oraz aplikantów. Może służyć zarówno przedstawicielom doktryny, doktorantom, studentom, jak i wszystkim specjalistom, którzy interesują się zagadnieniami procedury cywilnej