Stan prawny: listopad 2015 r.

Do 30 marca 2016 r. należy sporządzić sprawozdania finansowe za 2015 r.  W tym celu z końcem roku należy zamknąć księgi rachunkowe, a ta czynność powinna być poprzedzona inwentaryzacją.

1. Nowelizacja ustawy o rachunkowości

W dniu 23 września 2015 r. weszła w życie ustawa  z 23.7.2015 r.   o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1333). W jej wyniku:

• transakcje zysków i strat nadzwyczajnych zostały usunięte dla innych jednostek niż banki, zakłady ubezpieczeń, zakłady reasekuracji oraz spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (przepis obowiązuje do sprawozdań składanych za okres 1.1.2016–31.12.2016 r.),
• do art. 4 dodano ust. 1a i 1b, przez co uściślono stosowanie zasady rzetelnego obrazu oraz zasadę istotności,
• w art. 3 w ust. 1 dodany został pkt 37d, którym zdefiniowano pojęcie zaangażowania w kapitale,
• zmieniono art. 44b ust. 10 RachU i przyjęto zasadę, że okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych od wartości firmy jest zależny przewidywanego okresu ekonomicznej użyteczności,
• do artykułu 57 dodano ust. 3 (gdzie zdefiniowano warunki nie obejmowania konsolidacją jednostek zależnych),
• zmieniono pojęcia związane z konsolidacją sprawozdań finansowych (np. definicja znaczącego wpływu, definicja jednostki dominującej, definicja jednostek powiązanych).

W zakresie konsolidacji zmiany w ustawie o rachunkowości  dostosowują prawo bilansowe do wymogów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.6.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek, zmieniającą dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/43/WE oraz uchylającą dyrektywy Rady 78/660/EWG i 83/349/EWG.

2. Nowelizacja Krajowych Standardów Rachunkowości
Warto też pamiętać o nowelizacjach Krajowych Standardów Rachunkowości

Na posiedzeniu Komitetu w dniu 4.3.2014 r. została podjęta uchwała w sprawie przyjęcia nowelizacji KSR Nr 6. Nowelizacja standardu ma na celu dostosowanie treści standardu do zmienionych zapisów MSR Nr 19. Znowelizowany KSR Nr 6 stosuje się po raz pierwszy do sprawozdań finansowych sporządzonych za rok obrotowy kończący się po dniu ogłoszenia nowelizacji, z możliwością wcześniejszego zastosowania. KSR Nr 6„Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe” ukazał się w Dz. Urz. Ministra Finansów z 7.4.2014 r. poz. 12.

Komitet Standardów Rachunkowości na posiedzeniu w dniu 25.11.2014 r. podjął uchwałę w sprawie przyjęcia znowelizowanego Krajowego Standardu Rachunkowości Nr 7 „Zmiany zasad (polityki) rachunkowości, wartości szacunkowych, poprawianie błędów, zdarzenia następujące po dacie bilansu – ujęcie i prezentacja”. Standard został opublikowany w Dz.Urz. Ministra Finansów z 22.1.2015 r. poz. 6. Znowelizowany KSR Nr 7 stosuje się po raz pierwszy do sprawozdań finansowych sporządzonych za rok obrotowy kończący się po dniu ogłoszenia nowelizacji, z możliwością wcześniejszego zastosowania.

3. Zmiany w zasadach badania sprawozdań finansowych

W dniu 1.4.2015 r. Komisja Nadzoru Audytowego (KNA), zatwierdzając odpowiednie uchwały Krajowej Rady Biegłych Rewidentów, zatwierdziła do stosowania w Polsce przez biegłych rewidentów i podmioty uprawnione do badania sprawozdań finansowych, wydawane przez Radę Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej i Usług Atestacyjnych (ang. International Auditing and Assurance Standards Board, IAASB):

• Międzynarodowe Standardy Badania,
• Międzynarodowe Standardy Usług Przeglądu,
• Międzynarodowe Standardy Usług Atestacyjnych Innych niż Badania i Przeglądy Historycznych Informacji Finansowych,
• a także Międzynarodowy Standard Kontroli Jakości.

Podmioty uprawnione do badania sprawozdań finansowych wykonujące badania lub przeglądy sprawozdań finansowych jednostek zainteresowania publicznego, sporządzonych za okresy kończące się pomiędzy 31.12.2016 r. a 31.12.2017 r., zobowiązane są do dostosowania swojej działalności do nowych zasad wewnętrznej kontroli jakości do 1.1.2016 r., a pozostałe podmioty do 1.1.2017 r.
Przewidziano również możliwość dobrowolnego, wcześniejszego stosowania nowych standardów przez podmioty uprawnione do badania sprawozdań finansowych.

Ponadto ukazała się uchwała nr 2783/52/2015 Krajowej Rady Biegłych Rewidentów z 10.2.2015 r. w sprawie krajowych standardów rewizji finansowej.

4. Nowelizacja klasyfikacji budżetowej
Zmiany w klasyfikacji budżetowej mają wpływ na sporządzenie rachunku zysków i strat (poprzez odpowiednie powiązania z paragrafami klasyfikacji budżetowej).

5. Kontrowersje w sporządzaniu sprawozdań finansowych
W zakresie sporządzania sprawozdań pojawia się wiele wątpliwości. Większość z nich dotyczy księgowania na przełomie lat budżetowych. Zebraliśmy je w formie 20 odpowiedzi na pytania.

Ponadto Wydawnictwo wystąpiło do Ministra Finansów o interpretację „w jakiej formie należy inwentaryzować drogi i jak często”. Odpowiedź publikujemy w tym wydaniu książki.   

6. Czym różni się to wydanie książki od poprzedniego
To już 7 wydanie książki „Sprawozdania finansowe w jednostkach finansów publicznych”.

Aktualne wydanie książki jest zaktualizowane na bazie powyżej opisanych zmian oraz poszerzone w porównaniu z pozycją dotyczącą zamknięcia 2014 r. o dodatkowe odpowiedzi na pytania dotyczące księgowania na przełomie lat budżetowych oraz odpisów aktualizujących.

7. Zakres publikacji
W publikacji tej przedstawiono zarówno zagadnienia związane z zamykaniem ksiąg rachunkowych jak i ze sporządzaniem sprawozdawczości finansowej. W publikacji omówiono zagadnienia dotyczące zasad:

• zamykania ksiąg rachunkowych w budżecie jednostki samorządu terytorialnego, państwowych i samorządowych jednostkach budżetowych oraz samorządowych zakładach budżetowych;
• prowadzenia ksiąg rachunkowych (wymagania w zakresie poprawności i kompletności  ksiąg i etapy ich zamykania; uzgodnienie ksiąg; zapisy we wstępnie zamkniętych księgach; ostateczne zamknięcie ksiąg; przechowywanie oraz ochrona ksiąg;
• podpisywania rocznego sprawozdania finansowego;
• udostępniania rocznego sprawozdania finansowego;
• przechowywania rocznego sprawozdania finansowego;
• odpowiedzialności za roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe;
• korygowania błędnych zapisów księgowych;
• księgowania na przełomie roku budżetowego;
• przeprowadzenia inwentaryzacji rocznej i jej rozliczenia oraz ujęcia jej skutków w księgach rachunkowych;
• księgowań związanych z zamknięciem ksiąg rachunkowych;
• wycena składników aktywów i pasywów na dzień bilansowy;
• różnice kursowe,
• ustalanie i księgowanie wydatków niewygasających w jednostkach budżetu państwa i jednostkach samorządu terytorialnego,
• dokonywanie odpisów aktualizujących,
• środki  pozostałe na wydzielonym rachunku dochodów na koniec roku
• sporządzanie poszczególnych elementów sprawozdania finansowego, jak również sprawozdania łącznego i skonsolidowanego bilansu jednostki samorządu terytorialnego w powiązaniu z kontami księgi głównej,
• ustalania wyniku finansowego budżetu JST
• zatwierdzania i badania sprawozdań finansowych jednostek samorządu terytorialnego,

W książce znajduje się ponadto:

• ponad 30 schematów księgowań
• dokumentacja inwentaryzacyjna
• arkusze konsolidacyjne
• tabele i zestawienia w zakresie sporządzania sprawozdań

Dzięki naszej publikacji będzie można:

• prawidłowo sporządzić sprawozdanie finansowe za 2015 r.,
• poznać księgowania związane z przenoszeniem sald kont na koniec roku obrotowego,
• zamknąć księgi rachunkowe za 2015 r.,
• przeprowadzić inwentaryzację i jej rozliczenie oraz ujęcie jej skutków w księgach rachunkowych,
• wycenić składniki aktywów i pasywów zgodnie z art. 28 ustawy o rachunkowości,
• dokonać odpowiednich wyłączeń wzajemnych rozliczeń między jednostkami
• zaksięgować błąd po sporządzeniu sprawozdania finansowego za 2015 r. i jego zatwierdzeniu

Spis treści dodatkowych odpowiedzi na pytania:

• Zaksięgowanie dodatkowego wynagrodzenia rocznego na koniec roku
• Ewidencja rozliczenia dotacji
• Księgowanie faktur z przełomu roku budżetowego
• Zwrot wydatków poniesionych w poprzednim roku obrachunkowym w jednostce budżetowej
• Ewidencja dostaw niefakturowanych za media na koniec roku
• Ewidencja zwrotu dotacji udzielonej na rzecz przedszkola niepublicznego
• Koszty na przełomie roku w księgach rachunkowych jednostki budżetowej
• Faktura prognoza za gaz
• Faktura prognoza za energię
• Ewidencja zwrotu kwoty pozostającej na rachunku dochodów własnych z poprzedniego roku budżetowego
• Ewidencja faktury korekta za szkolenie – zwrot nadpłaty w następnym roku obrotowym
• Ewidencja dostaw niefakturowanych za przełomie roku
• Moment ujęcia faktury w księgach rachunkowych
• Ewidencja faktur zakupu, korekty oraz kompensaty w jednostkach budżetowych
• Działalność szkoleniowa prowadzona w ramach rachunku wydzielonego
• Przypisy należności z tytułu rachunków wystawianych na przełomie lat budżetowych
• Rachunek kontrahenta zagranicznego – data wystawienia faktury różni się od daty wykonania usługi
• Księgowania na przełomie lat - zwrot wydatków za przekroczenie limitów telefonów
• Koszty na przełomie lat budżetowych – usługi telekomunikacyjne
• Ewidencja dostaw niefakturowanych za media na koniec roku
• Faktury na przełomie roku budżetowego